Zdaje się że mam zaległy temat  , mam nadzieję, że jeszcze aktualny.
Zacznijmy od bardzo ładnego praktycznego podręcznika pływania na proa z kleszczem kraba, autorstwa Janusza Ostrowskiego:
http://www.pjoa.eu/download/Zeglowanie% ... _v5_1b.pdf
Niby specjalizowany dla proa, ale o obsłudze żagla jest tam sporo.
Co do samego żagla (tak jak ja go rozumiem), to oczywiście są bardzo rozmaite, patrz:
http://www.boat-links.com/images/proapix/Sails.gif
Załącznik:
Sails.gif [ 11.02 KiB | Przeglądane 7640 razy ]
jednak najbardziej typowe są te z numerem 15,17,19.
Generalnie, żagiel rozpięty między dwoma drzewcami, złączonymi w rogu halsowym. Dość ważna jest geometria: niewielka smukłość żagla, oba drzewca zbliżonej długości. To przednie (rejka) odchylone nieco do tyłu, to dolne (bom) podniesione nieco ku górze. Tylny lik wklęsły.
Żagiel o takim obrysie można skroić zupełnie płasko, bez żadnego wybrzuszenia. Pod naporem wiatru wygina się w powierzchnię stożkową, której przekroje - przy tej geometrii! - tworzą zupełnie przyzwoity profil żagla. Zauważmy, że gdyby tak uszyć żagiel na pionowym maszcie i poziomym, krótszym bomie, to zamiast sensownego profilu miałby tylko okropny skręt. Dlatego ważny jest obrys żagla.
Dzięki wklęsłemu likowi tylnemu nie potrzeba listew, żagiel nie będzie trzepotał. Dzięki płaskiemu krojowi można go wyluzować tak, że górna część w ogóle nie pracuje, a nie wpadnie w łopot. Dlatego zwykle kleszczy kraba się nie refuje - w rozsądnym zakresie siły wiatru nie ma takiej potrzeby, a ciężko byłoby to robić bez drastycznego przemieszczania środka ożaglowania (Reto Brehm na swoim proa ma sprytny system refowania, wymagający jednak użycia dodatkowej wanty).
Kolejna cecha charakterystyczna: róg halsowy jest zamocowany na sztywno do dziobu kadłuba (co najwyżej, jak w łodziach z wyspy Bali, można go przesuwać w ramach trymowania, ale nie jest swobodny jak w żaglach łacińskich). Co zaś najciekawsze, nie ma obciągacza bomu.
Otóż na kursach ostrych bom powinien lekko się podnosić, żeby dać żaglowi odpowiednie wybrzuszenie. Jeżeli za słabo wieje, możemy pomóc mu, wybierając nawietrzną dirkę. Natomiast na kursach pełnych, po wyluzowaniu szota, żagiel przybiera postać wycinka stożka postawionego wierzchołkiem do dołu i jest całkiem dobrym odpowiednikiem spinakera.
Oczywiście - na każdym kursie dobrze uszyte i wytrymowane ożaglowanie bermudzkie z dodatkowym spinakerem czy genakerem będzie ciut lepsze. Tyle że tutaj mamy żagiel o niewiele gorszych parametrach, zrobiony z jednego płaskiego kawałka plandeki budowlanej i obsługiwany jedną liną. Stosunek efektywności do prostoty bezkonkurencyjny.
Pozostaje drażliwa kwestia utrzymania żagla w pionie. Najkorzystniej wytrzymałościowo jest podeprzeć rejkę w 2/3 długości, licząc od rogu halsowego. Tak jest to rozwiązane w proa. Podobnie zbudowane są trimarany z wyspy Madura, ale z tego powodu mogą one robić tylko zwroty przez rufę, przekładając cały żagiel przed dziobem jak chorągiewkę. Trochę mało praktyczne, jeżeli potrzebujemy często robić zwroty.
Pozostają więc inne rozwiązania, w których rejka podparta jest bliżej rogu halsowego.
Dobre jest to, które już w tym wątku pokazano, z małym masztem, umieszczonym przed żaglem. Można też zamiast olinowanego maszciku użyć trójnogu, postawionego na dziobie łódki. Zaletą jest to, że na kursach pełnych nic nie przeszkadza żaglowi się wybrzuszać.
Innym klasycznym rozwiązaniem jest to z wyspy Bali, gdzie krótki, wolnonośny maszcik podpiera rejkę blisko rogu halsowego. Na jednym halsie jest OK. Przy zwrocie można przełożyć róg halsowy za masztem - potrzebne są dwie halsliny, pomaga też odcinek ekspandera, ściągający róg halsowy za maszt.
Całkiem niedawno (w stosunku do całej historii) Indonezyjczycy, pod wpływem naszych żagli bermudzkich, po prostu postawili rejkę na pokładzie i olinowali jak maszt. Zrzucanie żagla robi się przez kładzenie masztu, co może być mało wygodne - no i wanty mogą trochę zawadzać przy fordewindzie.
Niemniej, idąc tą drogą, nic nie stoi na przeszkodzie, żeby zrobić żagiel o geometrii i kroju kleszczy kraba, mocowany do masztu likliną czy pełzaczami i obsługiwany jak bermudzki (z refowaniem włącznie).
pozdrowienia
krzys
|
) ze stopu Al, bambusa, rur PCV lub z "jakiegoś kijaszka". Jeszcze brak decyzji. "Ożaglowanie" jak na tej fot. W moim wyposażeniu będzie jeszcze wimpel. Za to miecza jeszcze brak.
.
