Maar napisał(a): Nasz rozwijający się, a przez to leksykalnie niestabilny język pozwala, żebyśmy - będąc nawet niewielką społecznością - mieli jako owa społeczność duży wpływ na jego kształtowanie.
Przykładem niech będzie, rzeczona, dwoiście poprawna forma: zenza i zęza.
Skądś językoznawcy muszą czerpać wiedzę jak pisać dane słowo? No przecież prof. Miodek czy inny Bralczyk sami nie wezmą i nie wymyślą, bo... być może nie wiedzą co to jest zenza. I tu trafiłeś w sedno. Od czasu wydania Słownika Nazewnictwa Geograficznego (w latach sześćdziesiątych), kiedy nawiedzeni językoznawcy wymyślili, że duży kraj w Azji ma się nazywać India, a ocean - Indyk (no, bo skoro Pacyfik i Atlantyk...) twierdzę, że językoznawcom trzeba patrzeć na ręce 
Taka dyskusja w naszej branży już się odbyła. Ponad 2 lata temu. Jurmak zaczął się upierać, że SAJ - czyli Stowarzyszenie Armatorów Jachtowych - to nazwa poprawna językowo. Początki dyskusji były na p.r.z., a potem kontynuacja u Kulińskiego.
Aby się podeprzeć Autorytetem - Jurek napisał do Poradni Językowej. Oto korespondencja:
Odpowiedz z Poradni Jezykowej Wydzialu Polonistyki UJ
Zadane pytanie:
Witam, jestem członkiem Rady Armatorskiej Stowarzyszenia Armatorów Jachtowych... I właśnie chodzi o nazwę naszego Stowarzyszenia. Czy jest ona prawidłowa? Są sugestie, że powinno być Stowarzyszenie Armatorów Jachtów... Czy mogę prosić o rozwianie moich wątpliwości? Pozdrowienia Jerzy Makieła
Odpowiedź:
Szanowny Panie,
myślę, że niepotrzebne są te wątpliwości. Przymiotniki odrzeczownikowe z przyrostkiem -owy mają bardzo szeroki zakres stosowalności ze względu na ogólne dosyć znaczenie owego przyrostka, sygnalizującego rozmaite relacje między rzeczownikiem, od którego dany przymiotnik został utworzony (tu: jacht) a rzeczownikiem, który jest określany przez ów przymiotnik (tu: armatorzy). W danym wypadku przymiotnik jachtowy wyraza tę samą relację co rzeczownik jacht,jeśli zostałby użyty zamiast niego w dopełniaczu (armatorzy jachtów).
Łączę pozdrowienia -
prof.dr hab.Mirosław Skarżyński
Wszystko byłoby fajnie, gdyby nie upierdliwy Zbieraj, który postanowił wyjaśnić sprawę:
JurmaczKu, żeby dostać właściwą odpowiedź - trzeba spełnić warunek wstępny: zadać właściwe pytanie. Bo widzisz - to jest tak: Mniej więcej rok temu ktoś na łamach p.r.z. pytał, czy w miesiąc da się opłynąć Irlandię. Obie odpowiedzi (tak i nie) są prawidłowe i zarazem nieprawidłowe. Jeśli pytanie będzie brzmiało: czy wychodząc (i wracając) z Gdyni Carterem 30 da się w miesiąc opłynąć Irlandię - odpowiedź poprawna brzmi: nie! Natomiast na pytanie o realność miesięcznego rejsu Dublin-Dublin dookoła Irlandii - odpowiedź poprawna brzmi: tak!
Twoje pytanie do poradni i odpowiedź prof. Skarżyńskiego na kilometr pachniały mi nieporozumieniem. Założyłeś bowiem, że jeśli ktoś jest wybitnym językoznawcą, to jest również fachowcem od prawa morskiego i języka używanego w żegludze. Może tak być, ale wcale nie musi.
Poszedłem Twoją drogą i też napisałem do prof. Skarżyńskiego, ale - przedstawiłem Mu swoje argumenty.
I - jak widzisz - odpowiedź Profesora jest inna:
Zadane pytanie:
Szanowny Panie Profesorze!
Kilka dni temu, na pytanie zadane przez Jerzego Makiełę, dotyczące poprawności wyrażeń "armatorów jachtowych" czy "armatorów jachtów", odpowiedział Pan, że z relacji między rzeczownikiem a przymiotnikiem wynika, że można i tak i tak.
Pozwolę sobie wyrazić wątpliwości. Tak jest w przypadku rzeczowników określających np. zawody: mechanik lotniczy, mechanik samochodowy, mechanik okrętowy.
Z armatorem - to co innego. Wg Kodeksu Morskiego armatorem jest ten, kto w swoim imieniu uprawia żeglugę statkiem własnym lub cudzym. Czyli armator to albo jednocześnie właściciel, albo - jeśli zarządza statkiem cudzym - mówiąc żartobliwie "właściciel bez prawa własności". Tak więc wyraz "armator" należy - moim zdaniem - do grupy wyrazów: właściciel, posiadacz, zarządca. Z tego wynika, że skoro jest właściciel domu, a nie właściciel domowy, posiadacz samochodu, a nie posiadacz samochodowy, (tu wyjątek: posiadacz ziemski), zarządca budynku, a nie zarządca budynkowy - to powinien być również armator statku (jachtu) a nie armator statkowy (jachtowy).
Moim zdaniem nastąpił tu klasyczny przykład niewłaściwej odpowiedzi, bo pytanie zostało zadane niewłaściwie.
Pozostaję z szacunkiem
Janusz Zbierajewski
PS. Jeśli Pan Profesor zechce łaskawie przyznać mi rację - nie będę się domagał od kolegów-członków SAJ zmiany nazwy. Stowarzyszenie istnieje od 19 lat, nazwa się przyjęła w środowisku żeglarskim i niech tak już zostanie. J.Z.
Odpowiedź:
Szanowny Panie,
bardzo dziękuję za ciekawy list i polemikę, co rzadko mi się zdarza w poradni widzieć.
Postaram się wobec tego rzecz rozważyć następująco:
za przymiotnikiem przemawia to, że jego przyrostek ma bardzo szeroki zakres znaczeniowy, co owocuje jego wielofuncyjnoscią w języku, zresztą wzrastającą w ostatnich kilkudziesięciu latach. Wśród przymiotników z nim nie brakuje takich, które wyrażąją relację posiadania (tj. sa rownoważne z określającymi rzeczownikami w dopelniaczu).
Z drugiej strony, ma Pan rację, że tego rodzaju przymiotniki nie są używane w połączeniu wymienionymi rzeczownikami. Tak więc, być może, jest tu jakieś ograniczenie nie ze strony języka, ale na poziomie praktycznego jego używania; mówiąc inaczej, być może nie ma takiego zwyczaju.
A jeśli tak, to mogę się z Panem zgodzić co do armatorów jachtów.
Tak więc gramatycznego zakazu nie ma, ale i zwyczaju też (zdaje się - bo trzeba by t o sprawdzic dokladnie) nie ma. W tym sensie można upierac się przy obu wariantach. Pytanie, czy warto tworzyć nowy zwyczaj językowy, to już osobna kwestia.
A przy okazji bardzo dziękuję za zwrócenie mi uwagi na ten ciekawy przypadek.
Łączę wyrazy szacunku i serdeczności -
prof.dr hab. Mirosław Skarżyński
------------------------------
Sam widzisz, Jureczku, że polska język - trudna język.
Wniosek: Właściwsza nazwa to Stowarzyszenie Armatorów Jachtów, ale obecna nie jest na tyle błędna, żeby ją zmieniać.
A przy okazji: Wróć na stronę poradni językowej i przejrzyj tam link "grzeczności językowe", a dowiesz się, czy list do Profesora zacząłeś od właściwego sformułowania. Ja bym napisał jeszcze raz, z przeprosinami. Chyba sprawiłbyś Mu przyjemność
Pozdrawiam spod palmy, tym razem bahamskiej
Janusz
Całość jest tu:
http://www.kulinski.navsim.pl/art.php?id=1097&page=60
|
) sypnął był?