W innym wątku obiecałem podsumowywać dłuższe/ciekawsze/ponadczasowe dyskusje.
Przejrzałem wszystkie styczniowe i lutowe wypowiedzi i zaledwie kilka jest mocno sensownych i nadaje się do podsumowania.

Temat "Żeglarstwo w PRL" powinien doczekać się pracy magisterskiej i/lub doktorskiej.
No to tutaj potencjalnemu doktorowi dam szkic do pracy - pomyślałem. Jak pomyślałem, tak zrobiłem.

Mnie najbardziej zszokowały informacje o klauzulach, dlatego dałem je wytłuszczone.


* OGÓLNA SYTUACJA PRL (także polityczna)

Osobom urodzonym w wolnej Polsce tego nie da się wyjaśnić. W PRL były ukłądy. Towarów w sklepach nie 'kupowało się' lecz 'dostawało', 'załatwiało'. Kwitł handel wymienny. Reglamentowano nie tylko mięso i wędliny ale nawet alkohol i papierosy (!!). Były kartki, talony, kupony. Ekspendientka odcinała i pobierała wraz z pieniędzmi. Państwo nawet na te kartki, talony nie zawsze miało pokrycie. Opisaliście to tak:












No tak. Wtedy nie było komórek ale nawet telefonia stacjonarna była luksusem. Pod koniec PRLu było ok. miliona linii.

Jak jednak słusznie zauważyliście:



Czy były pozytywy? Były:






* MŁODOŚĆ

Tak o tym napisaliście:









* KLUBY/KOSZTY REJSÓW

Często dostęp do żeglarstwa był przez ZHP, PTTK, LOK czy podobne organizacje. Za członkowstwo płaciło się niewielkie kwoty ale wymagano prac społecznych (ok. 20 godzin rocznie). Czy to dużo - można dyskutować. Jeśli ktoś spełniał ten warunek, to miał szansę gdzieś na czymś popłynąć. Na najfajniejsze, dalsze, morskie rejsy trzeba było się 'zasłużyć' np. stażem. Na niektóre rejsy trzeba było mieć stopnie żeglarskie nawet jako załogant (!).

Oto przykładowa wypowiedź:




* ŁÓDKI/ICH DOSTĘPNOŚĆ

Tu są różne poglądy. Bo Ci, którzy mieli dostęp bardzo sobie chwalą. Ale nie wszyscy mieli szczęście i nie zapisali się do odpowiednich klubów. Nie w każdej miejscowości był taki klub wodny.

Z tego co napisaliście było łacznie 405 jachtów morskich. Ponieważ chętnych było dużo, to pływało sie na nich praktycznie cały sezon, bardzo intensywnie.

Jedna osoba opisywała, że przeszła normalne kwalifikacje na rejs. Zaraz? Jakto kwalifikacje? Tak! Teraz są na "Chopin'a". Wtedy były na ... większość rejsów morskich.

Nie było zbyt rozwinięte żeglarstwo rodzinne. Za to łatwiej było dostać się do żeglarstwa przez sport. Były kluby sportowe. Odbywało się sporo regat.


A to charakterystyczne Wasze wypowiedzi:






* ZAŁOGI




* WARUNKI BYTOWE
























* TECHNIKA/UBRANIE/WYPOSAŻENIE/POSTĘP










* JACHTY (OGÓLNIE)



Oczywiście były nie tylko Omegi ale nowych jachtów typu 'full wypas' nie było zbyt wiele.

* KRAJOBRAZY





* WOP/BIUROKRACJA WOJSKOWA/KOMUNISTYCZNA/PASZPORTY

Nie było wtedy Schengen. Na dowód osobisty to można było wyjechać najwyżej do NRD. A paszporty były nie dla każdego i nie wszędzie.












Ale najlepsze były klauzule. Z wątku o PRL dowiedziałem się, że coś takiego istniało. Z Waszych opisów wynika, że był to dokument umożliwiający pływanie po POLSKICH wodach morskich w sezonie tzn. od maja do października. Nie było powiedziane, że każdy takie pozwolenie dostanie.




* PATENTY

Były to czasy, gdy w pewnym okresie trzeba było nawet na załoganta mieć patent.
Początkowo pozwolenia wpisywano w książeczkach żeglarskich, potem na osobnych kartonikach.

Wspominacie, że stopnie robiło się 'przy okazji'. Np. jak starsi koledzy zainspirowali.

Hitem była Karta Pływacka. Aby wypożyczyć rower wodny czy kajak ... trzeba było ją mieć!






Mam nadzieję, że w miarę obiektywnie podsumowałem Waszą dość długą dyskusję?

pzdr,
Andrzej Kurowski
http://strony.aster.pl/spelnij_marzenia/

Minimalna poprawka. Nie po polskich wodach, o ile mi wiadomo. Po prostu, na pływanie gdziekolwiek po morzu. Ale że żeby wejść gdziekolwiek to trzeba było mieć jeszcze paszport i odpowiednią w nim wizę*, więc stąd się robiły rejsy dookoła Bornholmu... tylko jeden papierek do uzyskania, nie trzy

*tak, zasadniczo wszędzie trzeba było wtedy się postarać o wizę, a nie tylko że Schengen nie było

*****

ps. niech starsi poprawią, jeśli coś źle mówię, ja tego z autopsji (szczęśliwie!) już nie znam, choć przyjemności legitymowania się pod domem coby do niego dojść pamiętam (jak się mieszkało rzut beretem od Komendy Głównej WSW, BOR-u i paru innych fajnych rzeczy to tak się miało...)

_________________
Pozdrawiam, Monika Matis
http://www.facebook.com/theseanation

My recent thought:
"...pessimist moans about breakdowns, optimist expects it won't break; realist makes it easy to fix..."

Oprócz Szwecji i Finlandii. Wiz nie potrzebowaliśmy również do "bratnich krajów", czyli tzw KDL (Kraje Demokracji Ludowej).
z krajów kapitalistycznych wiz nie potrzebowaliśmy również do Austrii i Berlina Zachodniego, jakby ktoś tam chciał popłynąć

_________________
Żeglarstwo polega na tym, że pływając całe życie i będąc starym i schorowanym człowiekiem, nigdzie nie dopłynąć.
Krzysztof Chałupczak

Zarządzenie 78 Prezesa Rady Ministrów z dn. 29.04.1961 r.
§ 1.2. Posiadanie zezwolenia uprawnia do pływań po wodach wewnętrznych i terytorialnych oraz do przekroczenia tych wód bez prawa dobijania do obcych jednostek pływających i wpływania na wody terytorialne obcych państw.

Ten ostatni fragment był notorycznie łamany. Np. mój pierwszy raz był dookoła Olandii.

_________________
Pozdrawiam
Wojtek
https://www.wojtekzientara.pl/
m/y „Wymówka”, POL000KA6
SPG5479, MMSI 261003664

Witam
Klauzule otrzymywało sie od za pośrednictwem PZZ.
Nie wystepowało sie o klauzule samemu.
Trzeba było być dodatkowo właściwie zweryfikowanym przez związek.
To tak dla przypomnienia jak było.
A było momentami śmiesznie - dla małolactwa polecam filmy Bareji.
Pzdr
Kocur
ps. na rejsy tzw. zatokowe też trzeba było mieć związkową przepustkę...

Nie!, Nie! Nie!
Andrzeju, niczego nie podsumowałeś! Zacytowałeś wybiórczo ileś tam wypowiedzi, które w większości dotyczyły jakichś incydentalnych spraw. Nie ma to nic wspólnego z "robieniem doktoratu" na temat żeglarstwa w PRL-u.
Usiłujesz zrobić to, co robią nawiedzeni pseudo historycy z IPN-u. Znalazł taki nawiedzony jakiś papier napisany przez jakiegoś ubeka w Przasnyszu czy Bolesławcu i wyciąga mądre wnioski na temat, jak było za czasów tej wrednej komuny.
Oto kilka Twoich cytatów i moje komentarze:
Cytat:
Nie było wtedy Schengen. Na dowód osobisty to można było wyjechać najwyżej do NRD. A paszporty były nie dla każdego i nie wszędzie.
Zgoda, ale wtedy na całym świecie obowiązywały paszporty w podróżach międzynarodowych. Francuz jadący do Szwecji też musiał mieć paszport. A co do NRD - nieprawda. Były jeszcze tzw. wkładki paszportowe (wielokrotne) i na to można było wyjechać do wszystkich demoludów. Różnica w paszportach polegała na czymś innym. Francuz, Niemiec, czy Włoch składał wniosek i dostawał paszport. U nas trzeba było jeszcze mieć zaproszenie od kogoś, kto mieszka na Zachodzie i zobowiązuje sie nas na tym wrednym Zachodzie utrzymywać.

Cytat:
w 82, to trzeba było mieć glejt na przejazd z województwa do województwa

Tak, ale dotyczyło to tylko pierwszych miesięcy stanu wojennego.

Cytat:
Normalne, czyli turystyczne były granatowe (zwane niebieskimi).
Służbowe były zielone.
Czerwone były konsularne.
Dyplomatyczne były czarne.
(chodzi o kolor okładek - oczywiście)

Każdy typ uprawniał do czego innego, ale wiadomo, że dwa pierwsze należało zdać do Wydziału Paszportów - natychmiast, albo jeszcze szybciej, po powrocie z podróży.

Tak i nie. Były jeszcze tzw. paszporty popierane. A zwrot? Zwracało się nie tylko dwa pierwsze. Zwracało się wszystkie, bo na pierwszej stronie paszportu, na dole, był napis "Paszport ten jest własnością Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej". Czyli - zgodnie z ówczesnym prawem - po wykorzystaniu paszport wracał do właściciela. Tylko paszporty turystyczne i część służbowych zwracało się do Biura Paszportów. Większe firmy miały składnice paszportów i służbowe wędrowały tam. Dla sportowców (w tym żeglarzy) składnica paszportów popieranych była w COS-ie (Centralny Ośrodek Sportu).
Dyplomatyczne leżały w składnicy MSZ.
Paszporty konsularne - to zupełnie inna bajka. Paszportu konsularnego się nie zwracało! Taki paszport przysługiwał tylko obywatelowi polskiemu, który na stałe mieszkał zagranicą. Żeby przyjechać do Polski posiadacz takiego paszportu musiał starać się o polską wizę, tak jak cudzoziemiec.
A co do "natychmiast albo jeszcze szybciej" - nie przesadzajmy. Obowiązywał termin 7 dni.

Cytat:
Jak już się miało ten wymarzony paszport, to za każde przekroczenie granicy trzeba było zapłacić. W latach 70-tych na Zachód 2 tysiące, do demoludów 600 zł. Średnia pensja była wtedy 4 tysiące.

Nie wiem, skąd te dane. Jeśli pamiętam - za paszport w latach 70. płaciło się coś koło 200 złotych. Mogę się mylić o stówę czy dwie, ale na pewno nie było to 2 tysiące.

Cytat:
Były to czasy, gdy w pewnym okresie trzeba było nawet na załoganta mieć patent.

Nieprawda, nie było takiego okresu. Inna rzecz, że niektóre kluby wprowadzały na swoich jachtach "reglamentację" i na rejsy kwalifikowały tylko posiadaczy patentów, ale formalnie takiego przepisu nie było.

Cytat:
Początkowo pozwolenia wpisywano w książeczkach żeglarskich, potem na osobnych kartonikach.

Podobno na samym początku były kartoniki, ale ja znam to tylko ze słyszenia. Wg mnie zawsze były to stemple w książeczce.

Cytat:
Ale najlepsze były klauzule. Z wątku o PRL dowiedziałem się, że coś takiego istniało. Z Waszych opisów wynika, że był to dokument umożliwiający pływanie po POLSKICH wodach morskich w sezonie tzn. od maja do października. Nie było powiedziane, że każdy takie pozwolenie dostanie.


Wiem, że zaraz niektórzy nerwowi Koledzy rzucą mi się do gardła, ale powiem swoje:
Klauzule, mimo swej upierdliwości (nie przesadzajmy, niewielkiej) były zbawieniem dla polskiego żeglarstwa. Dzięki nim właśnie Polska byłe jedynym, powtarzam, jedynym krajem w tzw. naszym obozie, w którym żeglarstwo morskie (nie regatowe) w ogóle istniało.
Andrzeju, przeczytaj sobie dyskusję, jaką wywołała na preclach Marysia Wróbel (zbieżność nazwiska z zamordowanym wiceministrem Infrastruktury nieprzypadkowa, ona dziś nosi inne nazwisko). Całość jest tu:
https://groups.google.com/group/pl.rec. ... b7512d16b&
Jeśli nie masz cierpliwości, żeby przebrnąć przez 75 postów - zacytuję Marię i siebie:

Maria Wróbel wrote:

żeglarstwo w Polsce a komunizm - historia

Prowadzę pracę badawczą i szukam informacji o trudnościach, na
jakie narażeni byli byli polscy żeglarze pływający po morzach w
czasach PRL, szczególnie interesują mnie lata '60.
Czy ktoś podzieliłby się ze mną swoim doświadczeniem lub mógł
wskazać ciekawe artykuły lub książki na ten temat?
Jaką procedurę musieli przejść żeglarze starający się o paszport
i wizy do obcych portów?
Jakie osoby stały na czele PZŻ i czy to ta instytucja była głównym
decydentem w sprawach pozwoleń na pływanie zagraniczne?
Co to za organ "Rada Kapitanów PZŻ"? W jakich latach istniała taka
rada?
Większość książek z tamtego okresu jest pisana ostrożnie lub w
sposób odpowiadający komunistycznym władzom. Chciałabym poznać
prawdę.
Będę wdzięczna za pomoc.

Maria Wróbel

Mario!
Jeśli dobrze rozszyfrowuję skrót Twojego adresu e-mailowego - piszesz pracę na
Politechnice Śląskiej. Firma jest poważna i zasługuje na poważną pracę, a nie na
publicystyczny bełkocik ujęty w naukawą formę. Skoro tak - podjęłaś się
katorżniczej pracy.
Po pierwsze - czegokolwiek się dowiesz - weryfikuj, weryfikuj i jeszcze raz
weryfikuj. Czytając to, co PT Koledzy napisali wyżej, sama chyba się
zorientowałaś, że pamięć ludzka jest zawodna, mylą się nazwy instytucji i
nazwiska, a legendy i przeinaczenia mają długi i w zasadzie niezniszczalny
żywot. Sam wiem coś o tym. Walczyłem przez parę lat (dodajmy - bezskutecznie) z
legendą o stajni dla konia na "Pogorii". Naród wiedział lepiej. A dwa tygodnie
temu dowiedziałem się od członka załogi, w "cywilu" pracownika Odpowiedzialnych
Służb Najjaśniejszej Rzplitej, że w rejsie "Pogorii" na Antarktydę w 80 roku
połowę załogi stanowili agenci KGB. On to wie na pewno, bo powiedział mu o tym
jego szef, a on szefowi wierzy. Jak widać - głupota szefów jest ponadustrojowa.
Swoją drogą, ciekawe, kto niby dorabiał w KGB? Geograf? Witek Zamojski? Kazio
Robak? Krzyś Baranowski? Andrzej Marczak? Chłopaki, przygotujcie się! Zara
bedzie komisja sejmowa! Już macie przerąbane!
Do rzeczy:
1. Weryfikuj nawet źródła pisane. "Polskie jachty na oceanach" pisał głównie
Zbyszek Urbanyi. Pamiętaj, że był to dziennikarz, a nie historyk, więc co chwilę
ponosił go temperament publicysty. Miło jest przypieprzyć PZŻ-towi, ale głównym
rozgrywającym rejsu Dacki na "Josephie Conradzie" był jednak Zarząd Główny AZS.
Dziś określenie "delegaci PZŻ" brzmi dość obraźliwie, ale chodziło tylko o to,
że rejs miał być oficjalną delegacją na 350-lecie osadnictwa w USA. Skoro
oficjalna delegacja, to musi być szef oficjalnej delegacji. Delegatami mianowano
więc zastępcę kapitana (Jurek Szelestowski) i I oficera (Zdzichu Michalski, ten
z gdyńskiej Stali, nie mylić z z tym Zdzichem Michalskim, który później przez
długie lata był stałym kapitanem "Zewu Morza". Nieporozumieniem było
przekształcenie na siłę rejsu AZS-owskiego w oficjalny, AZS-owsko-PZŻ-towski.
Reszta była już tylko konsekwencją i serią głupich i nieprzemyślanych decyzji.
Mało kto wie, a i Urbanyi o tym nie wspomina, że kiedy jacht dopływał do Madery,
Amerykanie unieważnili wizy, które wcześniej załodze wydali.
2. Nie było tworu "Rada Kapitanów PZŻ". Była komisja kapitanów. Ciało ozdobne,
bez żadnej mocy sprawczej. W latach 60. przewodniczącym był Henryk ("Wujo")
Fronczak, w pierwszej połowie lat 70 - Janek Kolański, a w drugiej połowie - ja,
do czasu, aż (w 81 r.) wycofałem się całkowicie z jakiejkolwiek działalności w
żeglarstwie. Co ta komisja robiła? Nic. Była. Od czasu do czasu Zarząd PZŻ
prosił o jakąś opinię, np. zaopiniowanie kandydatur do "Rejsy Roku". No tośmy
opiniowali.
Kiedy Henio Jaskuła wybierał się non-stop dookoła świata, PZŻ miał problem, bo
Henio nic od PZŻ-tu nie chciał. Jacht i pieniądze miał od miasta Przemyśl. PZŻ
powołał więc podkomisję z komisji kapitanów (jak się nie wiedziało, co zrobić,
to się powoływało komisję, jak był totalny nieurodzaj z powodu np. suszy, to się
zbierało... Plenum Rolne KC).
Komisja była trzyosobowa: Jurek Jaszczuk (w tej chwili płynie z małolatami na
"Pogorii" do Dakaru, młody Laskowski (od lat w Australii) i ja. Nasze
kompetencje były mniej więcej niejasne. Przyjrzeć się doborowi trasy (niby czy
Heniowi pasaty nie pomyliły się z monsunami), czy założył właściwe przeloty
dobowe (jakby ktokolwiek mógł to przewidzieć) i inne takie tam dyrdymały.
Zadzwoniłem do Henia: Jak będziesz się kiedy wybierał do Warszawy, to daj znać,
musimy z tobą pogadać.
Henio przyjechał, a ja do niego: Heniu, powiedz, po cholerę ty chcesz samotnie i
non stop? A Henio: No bo chcę być pierwszy, który to zrobi. Ja: A gówno prowda.
Już to pięciu wariatów, z niejakim Robinem Knox-Johnstonem, zrobiło. W
najlepszym razie będziesz szósty.
Henio: No ale będę pierwszy Słowianin.
Ja: Jasne. Poza tym będziesz pierwszy z Przemyśla, pierwszy z parafii, pierwszy
inżynier budowlany, pierwszy łysy z brodą, pierwszy ojciec dwóch córek. Powiedz,
po co?
Katowany przeze mnie Henio wił się przez 15 minut, w końcu pękł:
- Stary, ja czuję, że MUSZĘ to zrobić!
- No widzisz, Heniu, wreszcie powiedziałeś coś rozsądnego. Musisz? No to my cię
popieramy! Co, chłopaki, piszemy elaborat?
Wysmarowaliśmy epistołę, z której wynikało, że Henio jest geniuszem strategii
oceaniczno-dookołaświatowej, Napoleonem pasatów, Nelsonem Hornu, Kruzenszternem
Pacyfiku. PZŻ był zachwycony, bo wykonał naszymi rękami kawał ciężkiej, solidnej
i nikomu nie potrzebnej roboty, a Henio wszedł do annałów żeglarstwa.

2. Osoby stojące na czele PZŻ.
Reguła była taka (we wszystkich związkach sportowych, nie tylko w PZŻ): Prezesem
zostawał minister albo ktoś równie wysoko umocowany we władzach państwowych. W
przypadku PZŻ-tu był to minister albo wiceminister żeglugi lub czego innego, bo
żegluga była rzucana na różne odcinki, np. dołączana do Ministerstwa Handlu
Zagranicznego a potem Ministerstwa Komunikacji, jeszcze później do
Infrastruktury. A propos: Ireneusz Sekuła nie był prezesem. Były wyjątki, bo
np. Ludwik Vogt nigdy nie pełnił żadnych funkcji w aparacie władzy, a i Staszka
Tołwińskiego trudno zaliczyć do władzy, sporo najwyższe funkcje jakie pełnił, to
Komendant CWMiW i sekretarz generalny PZŻ.
Po drodze był okres nieistnienia PZŻ, bo w świetlanych czasach realnego
stalinizmu obowiązywała jedynie słuszna koncepcja umacniania demokracji, więc
wszystkie związki sportowe zostały zlikwidowane i wszystko wziął za mordę
GKKFiT, tworząc sekcje. Przewodniczącym sekcji żeglarskiej GKKFiT został Jerzy
Putrament, ale wkrótce machnął na to ręką, bo nie chciał być ozdobą. Później
sekcji szefował Włodzimierz Głowacki (tak, ten od podręczników i od byłego
"Rutkowskiego").

3. Procedury:
Byłe dwa rodzaje rejsów: krajowe i zagraniczne. Rejsy krajowe istniały tylko u
nas, bo jak wiadomo, w naszym obozie polski barak był najweselszy. Polegało to
na tym, że można było pływać bez paszportu po całym Bałtyku (i nie tylko, jak
się miało fantazję zwaną jajami, ale o tym za chwilę), ale bez prawa wchodzenia
na obce morze terytorialne (które wtedy sięgało 3 mile od brzegu) a więc i do
obcych portów. Wymyślono tzw. klauzule, czyli pieczątki wbijane do książeczki z
napisem "Zezwala się ob..... na pływania morskie w okresie od ... do... Klauzule
wydawały wydziały kultury fizycznej urzędów wojewódzkich. OZŻ-ty robiły tylko za
listonosza. "Od - do" to było od początków maja do 30 listopada, bo tylko w tym
czasie ogłaszano urzędowy sezon żeglarski. Jak ktoś chciał pływać w kwietniu,
albo w grudniu, musiał przejść niezłą ścieżkę zdrowia, aby uzyskać jednorazowe
zezwolenie na przepłynięcie stąd-dotąd. Paranoja polegała na tym, że jak w danym
roku książeczki z OZŻ trafiały do WKKFiT-u późno i wstemplowano tam datę np. od
16 maja, to przez 5 lat żeglarze z tego województwa mieli w plecy, bo sezon
zaczynał sie oficjalnie 1 maja, a oni musieli czekać do 16.
Na początku klauzula była ważna na dany rok. Później (gdzieś pod koniec Gomułki)
wbijano już klauzule 5-letnie. Do tego był potrzebny jeszcze jeden dokument, o
którego istnieniu znaczna część żeglarzy nie wiedziała, bo dokument był niejako
"poza nimi". Był to tzw. wykaz upoważnionych, tzn. lista kapitanów, którzy mieli
prawo w danym roku prowadzić rejsy. W zasadzie była to lista tych, którzy mieli
patenty, ale nie całkiem, bo nie umieszczano na niej kapitanów, którzy mieli
ograniczenia z tytułu orzeczeń izby morskiej lub komisji dyscyplinarnej PZŻ. W
kwietniu PZŻ przesyłał taką listę do dowództwa WOP. WOP to rozsyłał do
wszystkich swoich placówek granicznych. W rezultacie przychodzący na odprawę na
jacht WOP-ista miał cały segregator listą upoważnionych i wzorami podpisów
urzędników od klauzul z 17 a potem z 49 województw.
Należało wtedy omijać Władysławowo, bo tam upierdliwość WOP-istów była sławna na
cały Bałtyk i okolice. Mnie kiedyś wystawiono na keję załoganta z Rzeszowa, bo
WOP-ista się dopatrzył, że podpis urzędnika rzeszowskiego na klauzuli ma ostatni
ogonek jakby trochę dłuższy, niż na wzorze podpisu. Powiedziałem chłopakowi na
odchodne, żeby jechał autostopem do Łeby, to go tam jutro zabierzemy. I tak się
stało.
Dość popularne było naruszanie przepisów w postaci zawijania w rejsie krajowym
na Christianso. Jeśli kapitan miał prawie pewność, że w załodze nikt nie płynie
"służbowo", wchodził do miniporciku na Christanso. Puszczało się oko do
hafenmajstra i wszyscy wiedzieli o co chodzi. Czasem tylko trzeba się było
szybko ewakuować, bo nagle przylatywał hafenmajster z okrzykiem: Chłopaki,
spieprzajcie północnym wyjściem, bo z południa idzie jakiś polski jacht!
Gdzieś tak na początku Gierka wprowadzono tzw. wkładki paszportowe, ważne razem
z dowodem na demoludy, zwane oficjalnie krajami socjalistycznymi. Wówczas można
było na to pływać do NRD-owa i ZSRR. (Że trzeba było jeszcze mieć "wyzow" czyli
zaproszenie od radzieckiego "jachtkłuba" - to już inna sprawa).
Dziś powiedzielibyśmy "kapitan z jajem" ale wtedy to był kapitan z co najmniej
sześcioma jajami! Otóż był to Zdzisio Paska, który na "Magnolii" ze
szczecińskiego Pałacu Młodzieży odbył ambitny rejs non-stop ze Świnoujścia do
Murmańska i Archangielska i nazad. W książce Urbanyi'ego jest on we wkładce pod
pozycją 50 z adnotacją "Pierwsze polskie dojście na Morze Białe i do
Archangielska bez zachodzenia do portów pośrednich".
He, he, he. Nie mógł nigdzie zawinąć, bo oni byli bez paszportów! Wyszli z
założenia, (to się później nazywało falandyzacją prawa) że skoro na wkładkę
można do portów radzieckich, a Murmańsk i Archangielsk to porty - jak by nie
było - radzieckie, no to "pajechali, rebiata!" Wysokie jury przyznające "Rejs
Roku" też rżnęło głupa i - jak gdyby nigdy nic - przyznało Pasce II nagrodę.
Formalnie - naruszeniem przepisów było tylko przejście przez cieśniny duńskie,
bo to jednak było morze terytorialne państw - o zgrozo - kapitalistycznych.

4. Rejsy zagraniczne.
Rejsy za prywatne pieniądze praktycznie nie istniały. GKKFiT przydzielał
PZŻ-towi tzw. cenne dewizy na cały rok. PZŻ liczył, ile tego trza na różne
regaty (priorytet), a to, co pozostało, dzielił na rejsy zagraniczne. Tyle
dostaną harcerze, tyle studenty, a tyle żeglarze z klubów PTTK-owskich itp.
Nieprawdą jest to, co wyżej napisał któryś z Kolegów, że jak ktoś nie miał
stopnia - to won. Jak już PZŻ zatwierdził rejs i przydzielił dolary, to już nie
wnikał, kto z klubu płynie. Inna rzecz, że same kluby raczej starały się
obsadzać załogantów z kwalifikacjami niż bez, ale formalnego zakazu dla
bezpatentowców nie było.
Paszporty i wizy: Paszporty dostawało sie tzw. popierane. Było to o tyle
istotne, że nie trzeba się było wykazać zaproszeniem od kogoś z Zachodu. W
różnych okresach po powrocie paszporty te były przechowywane w lokalnym biurze
paszportowym, albo centralnie w COS-ie (Centralny Ośrodek Sportu).
Z wizami było... znacznie łatwiej, niż przy wyjazdach prywatnych. Dziś brzmi to
niewiarygodnie, ale upierdliwość niektórych konsulatów była znacznie większa,
niż polskich władz paszportowych. W przypadku rejsów sprawa była właściwie z
głowy, bo albo załatwiał to wyznaczony członek załogi dla wszystkich, albo
oddawało się kwestionariusze wizowe dziewczynom w PZŻ i one załatwiały to
hurtowo, omijając (dzięki znajomościom) kolejki w konsulatach. (Ach jak miło
brzmiały pytania w kwestionariuszach: czy masz zamiar zamordować prezydenta
Stanów Zjednoczonych? albo rubryka "wyznanie babki").
Miłe, choć - niestety - z racji odległości mało wykorzystywane wyjątki: Otóż dwa
kraje: Hiszpania i Portugalia, na serio traktowały nasze książeczki żeglarskie,
tzn. na równi z zawodowymi "Seamansbookami". Przed rejsami do tych krajów
uprzedzałem załogę, żeby nie załatwiała wiz (hiszpańskie - nota bene - były
koszmarnie drogie). Przed wejściem do portu chowałem paszporty głęboko do
szuflady, na kartce papieru pisałem nową listę załogi z numerami książeczek,
podpisywałem, stawiając stempel "Master of..." i imigrejszeny z Półwyspu
Iberyjskiego były całkowicie "satisfajd".

Aha! W PZŻ istniała od "zawsze" komisja historyczna. Skontaktuj się z nią. Mają
tam masę ciekawych materiałów.

UFFF!!! Alem się rozpisał!
Powodzenia!
Janusz Zbierajewski

_________________
Pozdrawiam
Janusz Zbierajewski

To ja napisałem i podtrzymuję. Za wystawienie paszportu/wkładki płaciło się coś 100/200 zł, ale żeby przekroczyć granicę każdorazowo trzeba było wkleić znaczki paszportowe do paszportu/wkładki. Na Zachód 2000 zł do demoludów 600 zł. Młodzież ucząca miała zniżki.

_________________
Żeglarstwo polega na tym, że pływając całe życie i będąc starym i schorowanym człowiekiem, nigdzie nie dopłynąć.
Krzysztof Chałupczak

W tym co napisałeś powyżej, podobnie jak większość przedmówców - miewasz rację, masz ją tylko częściowo, a jednocześnie nie masz jej wcale.
Pisanie o zjawiskach i szczegółach dotyczących PRL z pozycji "tak było" sugeruje niezmienne trwanie jakiegoś stałego, statycznego stanu rzeczywistości PRL-u. Ten statyczny obraz jest nieprawdziwy.
PRL to nie był kilkumiesięczny czy kilkuletni epizod i żaden z absurdów PRL nie objawiał się w niezmiennej formie przez kilkadziesiąt lat jego trwania.
Codzienność, nawet tak szaro-nudno-beznadziejna jak wówczas, zmieniała się; z zimy na wiosnę, z roku na rok z dekady na dekadę - a najczęściej w sprawach o jakich tu piszecie codzienność zmieniała się z jednego ukazu waadzy na kolejny. Przy czym codzienne praktyki nie miały na ogół niemal nic wspólnego z literą tych ukazów, co nam zostało jakby aż do teraz ...

W szczegółach, na klauzulowym przykładzie ostatnio poruszonym:
- Klauzule w latach 80-tych otrzymywało się drogą Klub->WKKFiT->WUSW i z powrotem. OZŻ -ty czasem indywidualne przypadki "opiniowały" ale trzeba przyznać, że niektórzy ich działacze mocno się do tego opiniowania rwali...
Wcześniej - przez kilka lat OZŻ pośredniczyły w procesie klauzulowania.
A jeszcze wcześniej nie było jeszcze "klauzul", ale były inne formalne przeszkody i szykany, selekcjonujące skutecznie chętnych do żeglowania po morzu.

Niektórzy pamiętają czas, kiedy aby popłynąć z Gdańska do Jastarni konieczne było oddanie osobistych dokumentów do depozytu i zgromadzenie całej załogi na jachcie...na minimum 12 godzin przed wypłynięciem spod gdańskiego Kapitanatu.
Ja pamiętam jak cenny był plik podstemplowanych i podpisanych in blanco List Załogi, jakie zostawił mi przed wyjazdem "na Zachód" komandor pewnego gdańskiego klubu. Bez tej magicznej Listy Załogi opatrzonej podpisem "zgodnym ze wzorem" (wzorniki podpisów bywały w placówkach WOP) niełatwo było pożeglować po Zatoce w pierwszej połowie lat 80-tych...

Ergo - nie ma, że "tak dla przypomnienia jak było".
Trza zawsze pisać "według mojej pamięci było w 19xx roku"
Tylko zachowując precyzję i podając okoliczności można odtworzyć jakiś fragment historii - inaczej możemy tylko tworzyć czy karmić jakieś mity...

_________________
Jaromir Rowiński aka pierdupierdu
Jeżeli masz ochotę komentować takie poglądy, których co prawda nigdy nie wyraziłem, ale które kompletnie bez sensu i z sobie tylko znanej przyczyny usiłujesz mi przypisać - droga wolna. Śmiesznych nigdy dość...

Ktoś wcześniej pisał o specjalnym dokumencie do pływania po zatoce.
W latach 1959 i 1960 posiadałem "Kartą pływań zatokowych" (istniała jeszcze "Karta pływań morskich"), dopiero od 1961 wydawano "Sportowe książeczki żeglarskie", myślę, że klauzule pojawiły się dopiero potem (Zbieraj albo M@rek mogą pamiętać,a jak nie to poszukam w prawie historycznym w LEXie).

_________________
Jestem tylko szarym człowiekiem
www.armator-i-skipper.pl

* JACHTY (OGÓLNIE)



Oczywiście były nie tylko Omegi ale nowych jachtów typu 'full wypas' nie było zbyt wiele.

[/quote]

I tu naszla mnie taka refleksja po udziale w watkuo Opalach. Morskie jachty w wiekszosci wlasnie byly nowe ( Conrady II, Vegi, Opale , Enify, oriony, Taurusy itd.)
i jak na tamte czasy byly jak najbardziej "full wypas" budzace sztuka szkutnicza podziw
w portach europejskich.

Pierwsza KZ mialem w 62 r a klauzuke w ksiazeczce bodaj z 65 r. Pamietam ze Ojciec
taka Karte plywan mial zeby wyjsc z Dabskiego na Zalew Szczecinski wlasnie gdzies pod koniec lat 50 -tych.

Czyli jednak to źle zrozumiałem. Ja to rozumiałem negatywnie. Czyli, aby wypłynąć gdziekolwiek w morze, choćby milę, trzeba było mieć klauzulę. Coś zupełnie niezrozumiałego z perspektywy 2011.

Natomiast okazuje się, że można było pływać po świecie (teoretycznie np. dookoła Afryki czy do Ameryki) - wprawdzie bez oficjalnej zgody na wpływanie do portu. I znakomita większość żeglarzy uzyskiwała takie pozwolenie. Gdybym to wiedział wtedy - zrobiłbym wszystko aby dostać się do żeglarstwa. Bo jak na tamte czasy była to super wolność. Ja cieszyłem się, że mogłem pojechać do Berlina Wschodniego. Ale już nie do Zachodniego. Pamiętam, że pierwszą rzeczą, po odzyskaniu wolności było wystąpienie o paszport na cały świat i pojechanie do Berlina Zachodniego. Aby naprawdę uwierzyć, że jest to możliwe.

Oj, szkoda, że w tamtym czasach nikt mi o tej żeglarskiej wolności nie powiedział.

pzdr,
Andrzej Kurowski
http://strony.aster.pl/spelnij_marzenia/

No...
I wtedy i teraz...

Posiadanie "klauzuli" było dodatkowym, suplementarnym i niezależnym od zdobywania "normalnego" paszportu wymogiem, stosowanym wyłącznie wobec żeglarzy.
Sprawdzanie "klauzul" było integralną częścią obowiązkowych odpraw granicznych.
Bez "klauzuli" nie można było wyjść w rejs morski z żadnego portu polskiego (pomińmy litościwie pływanie pod banderą MW). Bywały okresy (w latach 60-tych, stan wojenny), kiedy nie można było bez niej nawet wyjść nawet w rejs zatokowy...

Teoretyzowanie, że poza wodami terytorialnymi i nie wchodząc do żadnych portów "można było pływać po świecie (teoretycznie np. dookoła Afryki czy do Ameryki)" i nazywanie tego swobodą - jest kpiną z tamtych czasów.
Twierdzenie o "znakomitej większości" żeglarzy uzyskujących "klauzule" - jest twierdzeniem oderwanym od realiów, sprzecznym z moimi doświadczeniami.
A nazwanie kolejnej metody administracyjnego, częstokroć uwarunkowanego politycznie reglamentowania przez państwo możliwości żeglowania po morzu "super wolnością" to już bardzo niesmaczna manipulacja.

Zaczynam podejrzewać, że dobrze by Ci zrobiło zasięgnięcie fachowej porady w zakresie czytania prostych tekstów. Ze zrozumieniem...

_________________
Jaromir Rowiński aka pierdupierdu
Jeżeli masz ochotę komentować takie poglądy, których co prawda nigdy nie wyraziłem, ale które kompletnie bez sensu i z sobie tylko znanej przyczyny usiłujesz mi przypisać - droga wolna. Śmiesznych nigdy dość...

To oczywiście pomyłeczka, chodzi o lata 80... mając na uwadze stan wojenny.

_________________
Lubię robić rzeczy, na których się nie znam, zresztą jak większość ludzi w naszym kraju" By Filip Jaślar - polski skrzypek, członek Grupy MoCarta
e sławek

myślę, a o ile znam historię własnego kraju, raczej mam rację, że Jaromirowi chodziło o "lata 60-te ORAZ stan wojenny". a nie "lata xx-te, CZYLI stan wojenny"

_________________
Pozdrawiam, Monika Matis
http://www.facebook.com/theseanation

My recent thought:
"...pessimist moans about breakdowns, optimist expects it won't break; realist makes it easy to fix..."

To ja byłem wyjątkiem 15.08.1988 r. z Górek Zachodnich wypłynąłem na Jupiterze do Kilonii, miałem tylko paszport z wizą do RFN, co się zemściło w Świnoujściu:-(. W drodze powrotnej postanowiliśmy wejść do polskich portów, bo parę osób musiało mieć je zaliczone. WOP się dopatrzył, że trzy osoby nie mają klauzul:-( Mogliśmy płynąć do tych wstrętnych kapitalistów ale z polskiego portu do polskiego już nie... No i mój mój rejs zakończył się 28.08.1988 r. w Świnoujściu...

_________________
Pozdrowienia Jurek "Jurmak" Makieła

To jeszcze dodajmy taki kwiatek: w znacznej części trwania peerelu, zeby gdziekolwiek i na czymkolwiek pływać trzeba było mieć w [bacznośc!] Sportowej Książeczce Żeglarskiej [Spocznij!] wbite badania lekarskie. Ich ranga zmieniala sie w czasie.Bylo tak, ze honorowano wyłącznie badania ze Sportowej Przychodni Lekarskiej, potem od lekarza sportowego, a potem to już nawet zwykłego lekarza (szczególnie pasowali psychiatrzy i ginekolodzy). Ta ranga zmianiała się także zależnie od rodzaju żeglowania (rejs morski, regaty, obóz szkoleniowy, a szczególnie egzamin teoretyczny przeprowadzany zimą, po manewrówce jesiennej).

_________________
Jestem tylko szarym człowiekiem
www.armator-i-skipper.pl

Ale dalej piszesz tzw. prawdę wybiórczą. Przeczytaj dokładnie, co Ci odpowiedział Jaromir niżej.
Za wystawienie paszportu płaciło się właśnie znaczkami paszportowymi. Opłatę 2000 zł wprowadził rozporządzeniem w 1973 r. Jaroszewicz (był taki premier) i wtedy było to bardzo dużo, bo średnia płaca wynosiła ok. 2800. Ale w 1982 r. podobne rozporządzenie podpisał Jaruzelski (był taki premier), a wtedy średnia płaca wynosiła prawie 15 000 zł, a w 5 lat później - 53 000 zł.

_________________
Pozdrawiam
Janusz Zbierajewski

Nie bardzo rozumiem, na czym polegają moje prawdy wybiórcze. Podałem każdorazowy koszt (znaczki wklejane do paszportu) przekroczenia granicy w latach 70-tych i jest to prawda.

_________________
Żeglarstwo polega na tym, że pływając całe życie i będąc starym i schorowanym człowiekiem, nigdzie nie dopłynąć.
Krzysztof Chałupczak

Bo ten koszt zmienny był, a nie stały - wysokość opłat zmieniała się w czasie.

_________________
Robert Hoffman
***
https://stareaparatyimojefotografowanie.blogspot.com/

Przecież napisałem, że latach 70-tych, a w tym czasie był stały. Podałem też dla porównania, średnią płacę z końca lat 70-tych. A że przed 1973 było inaczej ? Pewnie było, tylko, że przed 1973 nie można było wyjechać na zachód prywatnie, prywatnie, to znaczy za własne dewizy z konta A.

Czyli jak ktoś np w 1975 roku zakwalifikował się na rejs i dostał paszport, to za przekroczenie granicy np do NRD płacił 600 zł, a do RFN 2000 zł. Bardzo dużo.
No, chyba, ze miał paszport służbowy. Żeglarze mieli ?

_________________
Żeglarstwo polega na tym, że pływając całe życie i będąc starym i schorowanym człowiekiem, nigdzie nie dopłynąć.
Krzysztof Chałupczak

Miewali...

_________________
Jestem tylko szarym człowiekiem
www.armator-i-skipper.pl

1. Okresy...
2. W latach 60-tych....
3. przecinek...
4. stan wojenny...
5. Ufffff

_________________
Jaromir Rowiński aka pierdupierdu
Jeżeli masz ochotę komentować takie poglądy, których co prawda nigdy nie wyraziłem, ale które kompletnie bez sensu i z sobie tylko znanej przyczyny usiłujesz mi przypisać - droga wolna. Śmiesznych nigdy dość...

Zbieraju, różnica paszportowa między Polakiem a francuzem polegała raczej na tym, że Francuz ów paszport po prostu miał w domu, a Polak paszport mógł dostać, a mógł nie dostać wg. widzimisie władz. Że mógł dostać ojciec, dzieci,a matka nie. Mi się zdarzyło, że dostaliśmy wszyscy oprócz mojego najmłodszego brata (miał wtedy 2 lata). Dlaczego? Bo nie. I już. I jak tu wyjechać?

A co do klauzuli, to jej zło polegało na tym, że w ogóle była.Że nie można było po prostu wsiąść na jacht i popłynąć jak "biały człowiek". I że wydawano ją "po uważaniu".
Chociaż, wprowadzała rzeczywiście pewne poluzowanie rygoru względem paszportów. Decyzję podejmował UBek z PZŻ a nie UBek z MSW
Dobro klauzul polegało na "poluzowaniu łańcucha" nic po za tym. Czyli " przecież mógł zabić, a tylko dał w mordę".

Nie ma za czym tęsknić, chociaż bosmani w Marinie Gdynia (dawniej Basen Jachtowy im.gen.M Zaruskiego) wyraźnie tęsknią do dawnych czasów* kiedy siedzieli na główce i albo wypuścili, albo nie. I już... Kiedyś nie wypuścili nas na Hel, bo doczytał się "obrońca demokracji socjalistycznej" że dwie osoby nie miały badań lekarskich. Na szczęście mój ojciec jest lekarzem

ostatnio podobno ogłosili, że będą wysokie kary za opuszczenie mariny gdynia bez zgłoszenia tego bosmanowi mariny. We łbach im sie popier.... ciekawe kogo, jak i na jakiej podstawie ukarają. Muszę to wypróbować jak się tylko sezon zacznie

_________________
Maciek"S"Kotas

---
O!...

Jeżeli taką decyzję podejmował UB-ek, to drogi kolego nie był to UB-ek z PZŻ, ani z MSW, tylko UB-ek z GKKFiT. Jak jesteś tak dobrze zorientowany i Wiesz, że był to UB-ek, to powinieneś wiedzieć skąd ten UB-ek.
Jak nie wiesz, to nie pisz.
Klauzulę dostawałem bez problemów od 1967 roku, do czasu kiedy była stosowana. Dostawałem ja i wszyscy moi koledzy w Jacht Klubie Polski, w sekcji żeglarskiej Pałacu Młodzeży w Warszawie. Nigdy nie słyszałem, żeby ktoś jej nie dostał. Nie spotkałem się z faktem, żeby komuś jej odmówiono.
Była, bo była i tyle. Cały tamten świat był, bo był.
Zamiast teraz wypisywać bzdury, to trzeba było wtedy iść do stosownych władz i ten fakt zmienić. Jak nie próbowałeś zmienić i nie zmieniłeś, to po co piszesz ? Co teraz komu z tego przyjdzie ?
Pozdrawiam
Veneto

Widzisz a ja znam takich co nie dostali. po co te wycieczki osobiste? Skad wiesz, ze nie chodziłem, że nie próbowałem?
A w kwestii 'co komu z tego przyjdzie" rozumiem, że uważasz całą historię za zbędną?

_________________
Maciek"S"Kotas

---
O!...

Może miałeś dobre plecy, albo umocowanie polityczne
Znam takich, którym odmówiono - paszportu, klauzuli, nawet wkładki paszportowej na demoludy, ale Ty wiesz, że dawano wszystkim i zawsze.

_________________
Robert Hoffman
***
https://stareaparatyimojefotografowanie.blogspot.com/

Przyjdzie to, że ktoś będzie wiedział jak było, np.

_________________
Pozdrawiam,
Marek Grzywa

Jasne, że miałem dobre plecy. Przez dwadzieścia pięć lat nosiłem worki z cementem na budowie, to mi się wyrobiły.

1 rok, 2 miesiace i 3 dni. Odgrzewane kotlety. I piszesz kolego bzdury. To wolny kraj* więc wolno Ci pisac bzdury, tylko po co?

*w odróżnieniu od tego cudownego, który wszystkim dawał klauzule bez problemów i bez UBeków.

_________________
Maciek"S"Kotas

---
O!...